Ruimtevaart podcast S03E06 - 50 jaar Apollo 11
Hieronder kunt U de podcast beluisteren.
 |
| Erik Laan in de studio van Den Haag FM |
 |
| De Eye On Orbit Ruimtevaart Podcast wordt o.a. gedistribueerd via het BNR Expert Podcast Network (EPN) |
- Season1, season 2 t/m episode 7 zijn hier beschikbaar
- Season 2 episode 8, season 3 t/m de nieuwste episodes zijn hier beschikbaar
Zoek je nog andere Ruimtevaart Podcasts, luister dan ook eens hier naar:
- De On Orbit Podcast van Via Satellite
- Main-Engine Cut-off (MECO) Podcast
- De Constellations Podcast by KRATOS
- De BNR Space Cowboys Podcast
De onderwerpen in de Ruimtevaart Podcast worden onder andere geinspireerd door de volgende prachtige Ruimtevaart boeken. Boekentips zijn zeer welkom!
"Tranquility base, the Eagle has landed"
Zo klonken de eerste woorden, deze maand 50 jaar geleden, uitgesproken door Neill Armstrong vanuit de Zee der Stilte op die verre Maan. Met zijn metgezel Buzz Aldrin, waren zij de eerste mensen die de moederschoot van de Aarde hadden verlaten, en voet zouden zetten op een ander hemellichaam dan onze eigen planeet. Beschavingen voor de onze hadden er al over gefantaseerd, gedichten over geschreven, liederen over gezongen en muurschilderingen over gemaakt. Maar daar was het echte moment, een technisch hoogtepunt die zijn moment in de tijd eiste op 21 juli 1969.
Een duizelingwekkende gebeurtenis die voor een kort moment, alle bewoners van de Aarde verenigde. Zij kwamen in vrede, en vanaf de Maan gezien waren de landsgrenzen op Aarde even niet aanwezig, en politieke verschillen bestonden niet. Iedereen beleefde het mee, op zwart wit televisies met een erbarmelijke beeldkwaliteit.
De koude oorlog was even gewonnen door de Amerikanen, nadat ze een aantal keren op achterstand gezet werden door de kameraden van de Sovjet Unie. Die staken de Amerikanen de loef af met de eerste lancering van de Sputnik in 1957, de eerste Man in de Ruimte in 1961, Yuri Gagarin, de eerste vrouw in de Ruimte in 1963, Valentina Tereshkova, en de eerste ruimtewandeling door Alexei Leonov 1965.
4 jaar later in 1969 waren de kaarten ineens omgedraaid met Apollo 11 en wisten de Amerikanen in sneltrein vaart 6 keer op de Maan te landen. Eind 1972 verliet de laatste Amerikaan het maanoppervlak met de Apollo 17 missie. Het publiek verloor interesse, en de baten wogen niet meer tegen de lasten op. De al reeds gebouwde raketten voor Apollo 18, 19 en 20 zijn daarom nu nog te zien in 3 musea. Nixon zette er eigenhandig een streep door, en gaf NASA opdracht om het dichter bij huis te zoeken. De Space Shuttle werd het volgende doel voor de technische ontwikkeling.
Nu 50 jaar later kennen we een geheel andere tijd. We vragen ons af hoe het in hemelsnaam kon dat ze dit toen voor elkaar konden boksen, en dat in slechts een paar jaar tijd. Vergeet bijvoorbeeld niet, dat ten tijde van de beroemde Maan speech van JFK in 1962, de Amerikanen een zeer beperkte staat van dienst hadden in de Ruimte. De eerste Amerikaanse astronauten hadden net hun eerste rondje in de ruimte gemaakt op risicovolle vluchten. Het getuigt dus wel van enige durf van JFK, om dat Maandoel wereldkundig te maken. Achteraf een meesterzet, en mogelijk ook de perfecte afleidingsmaneuvre voor een naderende kernoorlog tussen de 2 grootmachten van die tijd. Van beide kanten was er hoop en passie om met elkaar ten strijde te trekken om die eerste bemensde maanlanding te maken.
Deel van de reden dat het de Amerikanen is gelukt, is puur te wijten aan geld. Er wordt gezegd dat in de hoogtijdagen van het Apollo project, er wel 100.000 mensen aan het werk voor waren. Alles kon. Niets werd er aan het toeval overgelaten. Er was maar 1 doel, en dat was om de Sovjets te verslaan, en de wereld te laten zien dat de Amerikanen iedereen de baas was. Maar feit blijft wel, ze wisten het wel te organiseren met zoveel mensen, en dat blijft heel knap.
Een andere reden dat het de Amerikanen is gelukt komt door de architect van het geheel, Werner von Braun. De V2 rakettenbouwer van Adolf Hitler, die na de 2de wereldoorlog door de Amerikanen werd gekidnapt, daarna een make-over kreeg, en de leiding kreeg over het Apollo project. Het opmerkelijke is wel, dat die donkere V2 kant van Werner von Braun, slechts mondjesmaat bekend is bij de gemiddelde amerikaan. Zijn nazi verleden is zorgvuldig weggepoetst uit de boekjes. Het doel heiligde de middelen. Alles om de Sovjets te verslaan.
Dat JFK een unieke presidentiele prestatie heeft geleverd, moet ook nog even gezegd worden. Bijna elke Amerikaanse president sinds Nixon heeft zich wel schuldig gemaakt aan Ruimtevaart plannen, die vervolgens in de prullenbak belandden. Reagan wilde een raketschild in de Ruimte dat er nooit gekomen is. Toen het veel te duur werd, en ook aantoonbaar geen 100% garantie gaf dat elke ballistische raket van Sovjet bodem zou kunnen worden tegengehouden, ging het programma grotendeels de mottenballen in. Wel heeft het natuurlijk een positief effect gehad als drukmiddel op het bestendigen van de einde van de koude oorlog.
De opvolger van Reagan, George Bush Senior lanceerde 20 jaar na Apollo 11, in 1989 het Space Exploration Initiative. Ondanks dat het International Space Station ISS hieruit voortvloeide en er eindelijk een bestemming voor de Space Shuttle zou gaan ontstaan, bleven de plannen voor een basis op de Maan, en eerste mensen op Mars steken in allerlei haalbaarheidsstudies. Toen Bill Clinton aan de macht kwam, ging er een streep door elk bemensd exploratieplan dat verder zouden reiken dan het ISS.
George Bush Junior pakte de handschoen weer op met zijn Vision for Space Exploration in 2004. Het afbouwen van het ISS werd vastgelegd, alsmede het afronden van het Space Shuttle programma dat in 2010 zijn laatste vlucht moest gaan krijgen. Dit alles om geld vrij te maken om in 2020 weer terug te zijn met mensen op de Maan, en van daaruit voorbereidingen te gaan treffen voor de eerste mens op Mars. Het zogeheten constellation programma werd opgetuigd, met nieuwe raketten en het Orion ruimteschip voor de crew.
Barack Obama zette vervolgens weer een streep door dit Constellation programma in 2009, behield wel de ontwikkeling van de Orion capsule, wilde niet terug naar de Maan, maar via missies naar de Asteroid belt in 2025, naar Mars ergens tussen 2030 en 2040. Hiervoor moest een nieuwe raket ontwikkeld worden, de zogeheten Space Launch System, of kortweg SLS.
SLS is eigenlijk niks meer of niks minder dan een Saturnus-V raket, met natuurlijk wel wat technische verbeteringen, maar op het grote geheel zijn de verschillen marginaal.
Kort na het aantreden van Trump, pakte zijn Vice President Mike Pence het Ruimtevaartstokje over. Het bemensde Asteroid programma werd gestopt, er moest een Space Force komen, een nieuwe eenheid in het ministerie van defensie, naast de luchtmacht, landmacht en de Marine, nu ook een ruimtemacht. In feite alleen oude wijn in nieuwe zakken, het ministerie van defensie doet al sinds de jaren 60 aan ruimtevaart, met een budget dat grofweg 2x zo groot is als dat van NASA, dus een Space Force was er eigenlijk altijd al, maar Trump scheen het gewoon fijn te vinden klinken. Een politieke overweging bracht Pence bij een nieuwe opdracht voor NASA, om in 2024 de eerste vrouw en de volgende man op de Maan te gaan neerzetten, 4 jaar eerder dan eigenlijk in de roadmap van NASA stond, die een plan aan het uitwerken is voor een ruimtestation in een baan om de Maan, genaamd Gateway. Natuurlijk wil Pence dat die Amerikanen op de Maan nog binnen een mogelijke 2de ambtstermijn zouden kunnen vallen die hij met zijn toxische compagnon Trump, in 2020 zouden kunnen gaan binnenhalen.
Natuurlijk wordt mijn ruimtevaarthart enthousiast, van plannen voor nieuwe mensen op de Maan. Ik voel met niet voor niks een zogeheten Orphan of Apollo, aangezien ik nog bij mijn moeder in de buik zat, toen in 1972 de laatste voetstappen op de Maan werden gezet, en er in ruimtevaartkringen al gewerkt werd aan de eerste mens naar Mars begin jaren 80. De eerste mens op Mars was al zowat geselecteerd. Story Musgrave heeft uiteindelijk niet Mars weten te bereiken maar heeft wel 6 Space Shuttle vluchten op zijn naam mogen zetten. Het mocht dus allemaal niet zo zijn, en nu zijn we dan zowat 50 jaar verder, maar wat betreft mensen in de Ruimte, niet verder dan een paar honderd km van het aardoppervlak, aan boord van het ISS.
Desalniettemin ben ik zeer skeptisch over dit Maanplan voor 2024. NASA heeft sommetjes gemaakt en gezegd dat er toch minimaal 20 miljard dollar bij moet over de komend 5 jaar om het allemaal te realiseren. Onder het toxische gesternte van het presidentschap van Trump, zie ik het congres nooit dit geld vrijmaken, om Trump’s maanlanding realiteit te laten worden.
Daarnaast is er ook onduidelijkheid over de roadmap hoe ze het precies moeten gaan klaarspelen. Een grote onzekerheid hierin is de SLS raket, die eind volgend jaar zijn eerste vlucht moet gaan maken. In ruimtevaartkringen wordt SLS ook wel een zwart gat, genoemd dat al heel wat dollars heeft verslonden sinds de start van de ontwikkeling in 2010. Mijn verwachting is dat deze raket wel zeker een keer of 2 gaat vliegen, maar dan waarschijnlijk wordt ingehaald door de realiteiten dat de SLS 1 miljard dollar per lancering gaat kosten, dat deze maar 1 keer per jaar kan vliegen, en dat er commerciele partijen als SpaceX en Blue Origin zijn, die dergelijke monsterraketten ook commercieel ontwikkelen, voor een fractie van de kosten van SLS.
De bedoeling is dat op de 2de vlucht van SLS, er al astronauten op een verkenningsrondje langs de maan worden gestuurd. Dit lijkt me toch echt zeer risicovol, en vertragingen voor deze vlucht zullen zeker aan de orde zijn, en hierdoor zal ook de 2024 maanlanding gaan schuiven. En wat zal Trump doen, als blijkt dat de 2024 maanlanding niet meer in zijn mogelijke regeerperiode zal vallen? Hij heeft veel gekkere dingen gedaan natuurlijk, dus de kans dat het dan geschrapt wordt is niet heel klein.
Mogelijke andere, bestaande geldbronnen binnen NASA, om de plannen te financieren zouden het voortijdig stopzetten zijn van het ISS, en ook het Gateway project. Die laatste is juist onder meer in het leven geroepen om er iets sustainables van te maken, zodat het niet wordt net als met Apollo, alleen de vlag neerzetten, en dan weer terug gaan. Natuurlijk is het de bedoeling om een permanente basis op de Maan te gaan neerzetten, en met minder neem ik eigenlijk geen genoegen.
Al met al heel belangrijk wat er nou precies gaat gebeuren in Amerika rond deze maanplannen, ook omdat het Europese Ruimtevaart Agentschap ESA ook betrokken is. ESA is al druk met het Gateway project en levert bijvoorbeeld ook de service module van het Orion ruimteschip, waarmee de crew van de Aarde naar de Maan zal moeten gaan reizen.
Daarnaast zijn er ook plannen voor een eigen robot lander die naar de Maan zal moeten gaan reizen. Dit Herakles project is 1 van de dossiers waar ESA eind van dit jaar over gaat beslissen tijdens de zogeheten Minister conferentie, waarbij ESA lidstaten, waaronder Nederland, geld gaan inleggen voor het ESA programma. Ik kan helaas al iets verklappen hierover, en dat is dat Nederland zeker geen haantje de voorste is wat betreft Ruimtevaart. Het beoogde Nederlandse budget voor ESA staat in schril contrast met wat andere landen er allemaal instoppen.
Nederland zal het verschil helaas niet maken. Bij de onwetende Haagse politici is er gewoonweg geen prioriteit en interesse voor. Wat heb je eigenlijk aan de dure vuurpijlen van ESA? Kost alleen maar geld en brengt helemaal niks op. Gekoelde tulpen vliegen naar het Midden Oosten, dat is pas mooie business! Een misplaatste ontnuchtering die eigenlijk niet thuis hoort bij deze verjaardag van Apollo 11. Wat we geleerd hebben van Apollo 11, is dat alles mogelijk is, zolang we onze zinnen er maar op zetten. Apollo 11 luidde een tijd in van ongekende kennisgroei en technologie ontwikkeling, op alle wetenschappelijke gebieden.Nog nooit wisten we zoveel. Laten we die kennis in de volgende 50 jaar gebruiken voor de goede dingen, ruimtevaart is daar 1 van.
