Ruimtevaart podcast transcript s01e02 - Constellaties

2017/02/18: De tweede Ruimtevaart podcast is opgenomen. Luister of lees het transcript hieronder.

Zo ging op 15 februari 2017 een Indiase PSLV raket omhoog. Met een recordaantal van welgeteld 101 satellieten aan boord, richting de onmetelijke ruimte. De standaard is dat er 1 satelliet mee omhoog gaat van een paar duizend kg, welke vervolgens in een geostationaire baan om de aarde, op een hoogte van 36000 km, gaat zorgen dat je met je tante in Australie kan bellen. Maar niet bij deze lancering dus. Naast de Indiase aardobservatie mini-satelliet Cartosat-2D en een 12-tal andere satellietjes, bracht de Indiase raket voor het Amerikaanse bedrijf Planet, met ook een kantoor aan de Herengracht in Amsterdam,  welgeteld 88 satellieten in een baan om de Aarde. Deze satellieten worden nu toegevoegd aan het bestaande constellatie netwerk zodat Planet nu over een totaal van 149 satellieten beschikt. De satellieten zijn ontworpen volgens een DIY approach, een beetje zoals de eerste bedrijven in de jaren 70 zijn gestart met het bouwen van homecomputers in Silicon Valley. Deze cubesat of melkpak approach is uitgegroeid tot een nieuwe standaard waar overigens het Nederlandse bedrijf Innovative Solutions In Space, kortweg ISIS een grote naam en groei in heeft gemaakt. Ook voor deze Indiase lancering zijn de diensten van ISIS uit Delft met succes ingezet.

Maar terug naar de constellatie die Planet nu in een baan om de Aarde heeft. Deze constellatie is nu in staat om elke plek op Aarde elke dag een keer te fotograferen. Wat heb je daaraan zou je zeggen? Wel, heeft U wel eens op Google Earth gekeken? Ook wel eens opgemerkt dat je soms naar foto’s kijkt van jaren terug? Dat is dus binnenkort verleden tijd en kunnen we dus elke dag kijken naar nieuwe beelden, als de wolken het toelaten want die verpesten het wel voor ongeveer de helft van de foto’s. De toepassingen van de data zijn oneindig. Van oliebedrijven die hun opslag in 1 oogwenk willen inspecteren tot het tellen van auto’s op parkeerplaatsen om logistiek van winkelketens te verbeteren. Ook kunnen boeren hun land goed in de gaten houden. Met gebruik van de juiste algorithmes die je toepast op de data kunnen ze precies uitrekenen wanneer en waar ze het best kunnen bewateren en bemesten, en wanneer de oogst optimaal zal zijn.

Constellaties zijn dus de toekomst. Niet alleen voor deze vorm van aardobservatie maar ook voor telecomdiensten.

De satellieten in de geostationaire baan staan nogal ver af van het aardoppervlak. De reden hiervoor is simpel. Alleen op de hoogte van 36000 km draait een satelliet in 24 uur om de Aarde heen. Hierdoor lijkt het alsof de satelliet dus stil staat tov de Aarde en kun je 24/7 contact houden met je schotelantenne. Een satelliet, zoals bijvoorbeeld het bemensde International Space Station, draait op slechts een hoogte van 400 km rond de Aarde. Op deze hoogte duurt het 1.5 uur om 1 rondje om de Aarde te draaien. Het grote voordeel voor telecom satellieten om op een lagere hoogte rondjes te draaien is natuurlijk dat ze veel minder vermogen hoeven mee te nemen om de transponders op de Aardse schotelantennes te richten. Het nadeel is natuurlijk wel dat de satellieten steeds uit het zicht van de Aardse schotelantennes vliegen. Dit probleem kan dus opgelost worden door met constellaties van satellieten te werken. Een aantal bedrijven zijn dit al aan het doen, bijvoorbeeld Iridium en O3B, die allebei tientallen satellieten opereren in lage aardbanen ipv vanuit de geostationaire belt.
Het wordt echter druk in de ruimte. Steeds meer satellieten trekken hun baantjes om de Aarde en blijven dat doen tot einde der tijden. Er is namelijk geen luchtwrijving in de ruimte omdat de ruimte gewoon leeg is, niks noppes nada dus. Helemaal leeg. Helemaal vacuum. Daardoor blijven satellieten dus gewoon doorvliegen en zorgt de Aardse zwaartekracht dat ze rondjes blijven draaien. Botsingen tussen satellieten zullen dus steeds vaker voorkomen en het vervelende is dat brokstukken die uit dergelijke botsingen voortkomen gewoon vrolijk verder vliegen en gevaar kunnen vormen voor andere satellieten. En vergeet niet, satellieten en brokstukken in de ruimte vliegen met een duizelingwekkende snelheid van rond de 8 km/s. Ja 8000 mtr per seconde. 28000 km/uur. Botsingen met dit soort snelheden zijn dus van een andere orde….

Gelukkig is het probleem nog niet zo groot dat de veiligheid van de astronauten aan boord van het International Space Station ISS in het geding is Maar feit blijft dat ze gemiddeld elke paar weken wel een voorzorgsmaneuvre maken om een botsing met een satelliet of een brokstuk te voorkomen.

Dit jaar is het 70 jaar geleden dat de Sputnik werd gelanceerd. Het eerste object door de mens gemaakt, dat in de ruimte is gebracht. Wie had toen gedacht dat de piepjes van Sputnik snel zouden worden opgevolgd door hordes melkpakken die foto’s zouden gaan maken van elk plekje op Aarde, en dat iedere dag?....