Ruimtevaart podcast transcript s01e01 - Naar Maan of naar Mars?

2017/01/29: De eerste Ruimtevaart podcast is opgenomen. Luister of lees het transcript hieronder.


Hallo, ik ben Erik Laan van Eye On Orbit en dit is mijn eerste podcast over Ruimtevaart. Mijn intentie is om een aantal podcasts te gaan maken die het gehele spectrum, voor zover dat mogelijk is, te gaan bespreken over het onderwerp Ruimtevaart. Wat me  boeit in de ruimtevaart is dat het zo’n ongelooflijk multi-dimensionaal onderwerp is met raakvlakken met zowat alle wetenschap en alle techniek die je kan voorstellen, dat het een onderwerp is met commerciele kanten maar zeker doordrenkt is van institutionele bemoeienis, met vredelievende zaken maar ook met militaire aspecten en geopolitiek, en dat het een rol speelt in de evolutie van de mens, van grotbewoner tot reiziger in het oneindige universum.

Het onderwerp van mijn eerste podcast is ‘Naar Maan of naar Mars’, zoals onlangs gekozen is op een poll op mijn twitter account @eriklaan.

Waarom zouden we naar de Maan of naar Mars willen kun je je afvragen. Ik ben er achter gekomen in gesprekken met grote voorstanders alsook met felle tegenstanders dat beide kampen in feite een achterhoede vecht zijn aangaan. Het is niet de vraag of er mensen naar andere planeten zullen gaan reizen, maar of ze dat op tijd gaan doen voordat het hier op Aarde te laat zal zijn. Is het niet vanwege klimaatverandering, dan is het wel vanwege een aanstormende planetoide. Het zal in ons leven nog wel goed komen met deze problemen maar het is volgens mij wel duidelijk dat we met beide bedreigingen iets moeten, maar dat is eigenlijk voor een andere podcast.

Nu wil ik het hebben over de Maan en Mars. Laten we beginnen met de Maan. Deze compagnon van de Aarde draait in 28 dagen, of te wel een Maand, what’s in a word? Om de Aarde heen. Je reist er in een paar dagen naar toe, en net zo lang doe je er over om weer terug te komen.  Is het U wel eens opgevallen dat altijd dezelfde kant van de Maan zichtbaar is vanuit uw tuin? Dit komt omdat de rotatie energie van de Maan sinds haar ontstaan miljarden jaren geleden, voor het grootste deel is opgeslokt door de eb- en vloed werking van de Aardse oceanen. Hierdoor is de rotatie van de Maan om haar eigen as precies hetzelfde geworden als haar rotatietijd om de Aarde. Dit betekent dus dat de duur van een dag op de Maan 14 dagen duurt. Iemand die dit aan den lijve heeft ondervonden, is de onlangs overleden Eugene Cernan. Cernan was astronaut op de Apollo 17 missie die eind 1972, ik zat toen in de buik van mijn moeder, als laatste mens op de Maan verbleef. Hij heeft er vervolgens een levenstaak van gemaakt om de titel van laatste mens op de Maan niet te behouden tijdens zijn leven. Helaas is dat hem niet gelukt. Het is niet raar dat hij dacht dat dat niet lang zou duren dat meer mensen weer naar de Maan zouden reizen en verder. Er lagen zelfs vergaande plannen klaar destijds voor bemensde missies naar Mars. Er werden zelfs al astronauten zoals Story Musgrave klaargestoomd om naar deze planeet te gaan medio jaren 80. Helaas is het niet zo ver gekomen. De tijdelijke prestige strijd tussen de sovjet unie en de VS was beslecht met de Apollo maanlanding, en de koude oorlog verplaatste zich (helaas) naar Aardse brandhaarden.
Nu bijna 50 jaar later staan we mogelijk voor een nieuwe renaissance in de ruimtevaart. De commercie heeft zich de afgelopen decades een weg gebaand in de ruimtevaart met satelliet diensten voor voornamelijk telecom, en dit gaat zich verder uitbreiden om Near Real Time Google Earth achtige toepassingen mogelijk te maken. Deze ontwikkeling veroorzaakt ook op zijn beurt een marktwerking in de lanceerindustrie waarbij partijen als SpaceX nu de trom slaat met  haar grotendeels herbruikbare falcon 9 lanceerder. Ik voorspel echter dat ze nog flinke concurrentie gaan krijgen van de huidige marktleider, Arianespace, die druk bezig is met de ontwikkeling van de Ariane 6 draagraket, die ergens in 2020 voor het eerst gelanceerd gaat worden.
Maar goed, even terug naar dat SpaceX. U weet natuurlijk dat Elon Musk daar de scepter zwaait. Zijn hoger liggende doel is dat hij een menselijke kolonie wil gaan stichten op Mars. Waarom op Mars kunt U zich afvragen? Nou, het is er namelijk heel wat beter uit te houden dan op de Maan, die gortdroog is en een vacuum atmosfeer heeft. Op Mars zou je in principe in staat moeten zijn te kunnen overleven, gebruik makend van grondstoffen die in de bodem en in de atmosfeer van Mars aanwezig zijn.

Het bemensd reizen naar Maan of Mars is mijns inziens in de komende tientallen jaren alleen mogelijk met overhoudsbemoeienis. Ik zeg dit niet omdat ik daar voorstander van ben, maar omdat er geen business model bestaat die de economische kosten en baten in balans laten zijn. Mogelijk en hopelijk verrast de Nederlandse onderneming Mars One ons in dit aspect maar ik ben sceptisch over het business model dat mediarechten de missie gaat laten betalen, en dan vooral voor de saaie eerste jaren dat er stevig gebouwd moet gaan worden aan allerhande hardware. Maar eerlijk is eerlijk, ik laat me heel graag verrassen met een succesvolle business! Ik ben dus wel constructief sceptisch over Mars One. Ik zie Mars One als een echter trailblazer, die het onderwerp van de enkele reis naar Mars op de internationale agenda heeft gezet en uiteindelijk een versnellende werking zal hebben op het daadwerkelijk uitvoeren van een bemensde missie naar Mars.

Terug naar het moment van hier en nu
Op dit moment speelt er zich een fascinerend spel af rond die idioot van een President Trump rond het onderwerp Ruimtevaart. Er ligt bij hem een belangrijke mening over waar het heen moet gaan met NASA, en ongetwijfeld kunnen we dat straks allemaal lezen op twitter.
De vraag is of NASA verder gaat met de ontwikkeling met de SLS raket. Een monster van een raket die in staat zal zijn om de hardware in de ruimte te brengen, om mensen naar Mars te brengen. Voor een bemensde mars missie zijn er meerdere lanceringen nodig van deze behemoth, en elke lancering zal zo’n 1 miljard dollar gaan kosten en maar 1 keer per jaar uitgevoerd kunnen worden.
Het zal me niet verbazen als Trump de stekker uit de SLS raket zou gaan trekken. Zowel vanuit Elon Musk, die hem adviseert, hoort hij dat commerciele partijen het veel goedkoper zouden kunnen doen. Elon Musk ziet ongetwijfeld in Trump iemand die zijn droom om een Mars kolonie te stichten mogelijk zou kunnen maken. Een andere adviseur van Trump is echter Newt Gingrich, zelf een voormalig presidentskandidaat voor de republikeinse partij. Gingrich is een fervent voorstander om Apollo on steroids te gaan doen, en de verenigde staten terug te laten keren naar de Maan. Met welk doel zou je je af kunnen vragen? Uiteindelijk als steppingstone naar Mars is ook zijn idee. Daarnaast denkt hij dat China anders de vliegen gaat afvangen door een robot lander op de achterkant van de Maan neer te zetten, die we vanaf de Aarde nooit zien. Wat moet je nou aan de achterkant van de Maan kun je je vervolgens weer afvragen. Ooit, is het idee van de Chinezen, zullen we het uiterst zeldzame Helium-3, dat op de Maan aanwezig is, als brandstof gaan gebruiken van een kernfusie reactor en daarmee de economie van China met oneindig veel energie gaan voorzien. Dit is denk ik echter in de komende 50 jaar geen realiteit. Ook Europa heeft wat te zeggen als het over de Maan gaat. De nieuw aangetreden Director General Jan Woerner heeft een persoonlijk hobby project genaamd Moon Village. In zijn beeld komt daar de opvolger van het International Space Station ISS, dat nu nog haar rondjes op 400 km hoogte om de Aarde draait, maar waarschijnlijk in 2028 een harde landing gaat maken ergens op de Stille Oceaan. Moon Village zal een open infrastructuur krijgen. Iedereen mag meedoen.
Nog iets uit de actualiteit is de Google Lunar X PRIZE. Dit jaar zal de prijs worden uitgeloofd. Er zijn nu nog maar 5 partijen over in deze race. Elk van deze partijen heeft een lancering gepland dit jaar om een robot naar de Maan te sturen, daar 500 meter af te leggen, en 30 miljoen dollar prijs in de wacht te slepen. Ik zet mijn geld in op het team van Synergy Moon. Zij zijn de underdog en de absolute outsider. Ik laat me zeer graag verrassen dit jaar door dit team!

Interessante tijden dus voor de ruimtevaart. Wordt het Mars of wordt het de Maan. Ik zet mijn geld uiteindelijk in op Mars, omdat hier de echte nieuwe wereld is, waar mensen zouden kunnen overleven met de daar beschikbare grondstoffen. En ik denk aan een eerste menselijke voetstap in 2035. Een mens die uiteindelijk ook weer terugkomt naar Aarde, maar die daarna gevolgd gaat worden door mensen die er voor altijd gaan blijven. Mensen ook die nu al tussen ons zijn, hier op onze kostbare Aarde.

Nog even ter relativering. Uiteindelijk loopt het 100% zeker niet goed af met de Aarde, over 5 miljard jaar zal de expansie van de Zon de Aarde gaan verzwelgen. Ook al duurt dat nog zo lang. Ik vind dat de mens een verplichting heeft aan zichzelf, al is het vanuit een ijdelheid, maar beter nog, om te laten zien dat de mensheid serieus is met haar overleving in de kosmos.

De Ruimtevaart podcast is ook beschikbaar op iTunes.